مدیر خرید و تدارکات مسئول اصلی خرید تجهیزات، کالا و خدمات برای شرکت می باشد. او با مقایسه قیمت ها و کیفیت کالاها و خدمات، بهترین و ارزشمند ترین آنها را برای شرکت تهیه می کند.

مدیریت خرید و تدارکات یکی از فعالیت های اصلی و ستادی هر سازمان یا شرکت در جهت رسیدن به اهدافش می باشد و تمامي امور مرتبط با خريد کالا و خدمات مورد نياز براي انجام تمامي فرايندها را در بر می گیرد. واحد خرید و تدارکات با تمامی بخش های شرکت در ارتباط است و به نوعی ارتباط شرکت با تامین کنندگان خارجی را برقرار می سازد. هدف اصلی مدیریت خرید و تدارکات، تهیه به موقع کالا، تجهیزات و خدمات برای بخش های مختلف و رفع نیاز آنها به منظور دستیابی به اهداف سازمانی است.
 
مدیر خرید و تدارکات با ایجاد ارتباط مناسب با بخش های مختلف از نیازهای آنها به کالا و تجهیزات و یا خدمات آگاهی می یابد. سپس با جستجوی وسیع در بازار و شناسایی تامین کنندگان موجود، بهترین آنها از نظر قیمت و کیفیت محصولات را انتخاب می کند. در برخی سازمان ها و شرکت های بزرگ برای انتخاب تامین کننده مورد نظر مناقصه یا مزایده برپا می شود و مسئول پیگیری و اجرای کلیه امور آن بر عهده مدیر خرید و تدارکات است.

البته امروزه با توجه متنوع شدن تامین کنندگان، شیوه های مختلف تامین کالا و خدمات و نوسان قیمت ها، فرآیند خرید کالا، تجهیزات و خدمات بسیار پیچیده و وظیفه مدیر خرید و تدارکات سخت تر شده است. تا آنجا که مباحثی مانند خرید و تدارکات بهنگام و به موقع در این حوزه بسیار مطرح و پر اهمیت هستند. نرم افزارهای مرتبطی که در بازار وجود دارد تا حد زیادی از این پیچیدگی ها می کاهند و کمک خوبی در جهت تهیه به موقع و درست کالا، تجهیزات و خدمات برای مدیر خرید و تدارکات می باشند.

 مدیر خرید و تدارکات باید در مذاکره و ایجاد ارتباط قوی بوده ، توانایی خوبی در کار با اعداد و ارقام و شم اقتصادی خوبی داشته باشد بسیار منظم و ساختار یافته عمل کند.

آنچه که مدیر خرید و تدارکات خریداری می کند، وابسته به نوع صنعت و حوزه ای است که در آن کار می کند. برای مثال :

• مواد خام و تجهیزات مهندسی برای یک شرکت ساختمانی

• تهیه موجودی عمده برای یک خرده فروش به منظور فروش

• مبلمان، لوازم التحریر و خدمات بهداشتی برای شرکتها و سازمانها

در سازمان های بزرگ معمولا مدیر خرید و تدارکات مسئول بخش خرید و هدایت تیم خرید شرکت است. ولی در شرکت های کوچکتر کلیه مسئولیت انجام کلیه کارهای واحد خرید و تدارکات بر عهده مدیر خرید و تدارکات می باشد.

ساعت کاری مدیر خرید و تدارکات معمولا مطابق با ساعات اداری رایج است. او گاهی در شرکت حضور دارد و گاهی برای بررسی بازار، مذاکره با تامین کنندگان و یا عقد قرارداد باید به خارج از شرکت برود.

 

وظایف مدیر خرید و تدارکات

• اطلاع از نیاز  واحدها و بخش های مختلف – در هر شرکتی معمولا بخش های مختلف نیازهای خود به کالا، تجهیزات و یا خدمات خاصی را به صورت دستی یا از طریق برنامه های نرم افزاری به واحد خرید و تدارکات اعلام می دارند.

• نظارت و پیش بینی موجودی انبار – در بسیاری موارد نیاز شرکت به کالا و تجهیزات روند ثابت و قابل پیش بینی ای دارد. مدیر خرید و تدارکات با توجه به سوابق قبلی با همکاری مسئول انبار، موجودی انبار را کنترل می کند تا به هیچ وجه موجودی انبار خالی نشود. در صورت نیاز هم خرید انجام می دهد.

• تحقیق کردن و شناسایی محصولات و تامین کنندگان – مدیر خرید و تدارکات با توجه به لیست کالاها، تجهیزات و خدمات مورد نیاز به شناسایی انواع آنها در بازار و تامین کنندگان می پردازد.

• ارزیابی مناقصه ها و مزایده ها برای انتخاب تامین کنندگان – در شرکت های بزرگ در مرحله انتخاب تامین کننده اصلی، مناقصه یا مزایده بین همه تامین کنندگان شناسایی شده برگزار می شود تا با توجه به شرایط اعلام شده از سوی آنها، بهترین مورد انتخاب شود. اجرا و نظارت این فرآیند، بر عهده مدیر خرید وتدارکات است.

• مذاکره بر سر قیمت و توافق روی قراردادها – مدیر خرید و تدارکات باید با توان چانه زنی خوبی که دارد روی قیمت قراردادها با تامین کنندگان به توافق برسد.

• اطمینان از ارسال به موقع خریدها به انبار توسط تامین کنندگان

• بررسی پرداخت ها و فاکتورها – مدیر خرید و تدارکات مسئول نظارت بر کارهای مالی است که در فرآیند خرید اتفاق می افتد. به عنوان مثال با بررسی فاکتورها و اطمینان یافتن از نوع و کیفیت محصولات خریداری شده، مبالغ چک های صادره برای تامین کنندگان و صحت آنها را کنترل می کند.

مهارت و دانش مورد نیاز

• مهارت ارتباطی خوب – برای همکاری با بخش های مختلف شرکت و ایجاد ارتباط مناسب با تامین کنندگان

• مهارت عالی در انجام مذاکره – داشتن توان چانه زنی و مذاکره قوی در توافق روی قیمت و کیفیت قراردادها با تامین کنندگان 

• توان خوب در انجام محاسبات و کار با اعداد و ارقام

• توانایی خوب در تحلیل و قضاوت – برای بررسی و تحلیل شرایط و روند بازار، قیمت ها و انواع تامین کنندگان در جهت انجام بهترین انتخاب

• دقت و توجه به جزئیات – برای در نظرگرفتن کلیه موارد مهم و موثر بازار و قراردادها

• مهارت های رهبری و توانایی کار تیمی – برای همکاری با بخش های مختلف شرکت و مدیریت کارکنان بخش خرید و تدارکات

• داشتن نظم کاری – برای کنترل مداوم موجودی انبار و به دنبال آن تامین به موقع موارد مورد نیاز

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل

شرکت ها و سازمان ها برای مدیر خرید و تدارکات، افرادی با مدرک های تحصیلی متفاوت را استخدام می کنند. در بسیاری موارد متخصصانی با مدارک مرتبط با حوزه فعالیت و صنعت خود، جذب می کنند. به عنوان مثال شرکتی که در حوزه برق و الکترونیک فعالیت می کند، برای استخدام مدیر خرید و تدارکات از فارغ التحصیلان رشته برق استفاده می کند.

اما برخی رشته ها هستند که فارغ التحصیلان آنها به صورت تخصصی در حوزه خرید و تدارکات آموزش دیده اند و بسیاری از شرکت ها و سازمان ها از بین آنها، مدیر خرید و تدارکات خود را استخدام می کنداین رشته های تحصیلی عبارتند از :

• مدیریت به ویژه گرایش های بازرگانی، مالی و صنعتی

• مهندسی صنایع

البته قابل ذکر است که مانند بسیاری از مشاغل، داشتن تجربه کاری مرتبط به ویژه برای سمت مدیر خرید و تدارکات از عوامل اصلی در استخدام و موفقیت این شغل می باشد.

روش استخدام مدیر خرید وتدارکات معمولا از طریق آگهی های استخدامی منتشر شده در روزنامه ها و یا سایت های استخدامی است. در برخی موارد هم شرکت ها از طریق معرفی و توصیه برخی افراد مورد اعتماد خود، مدیر خرید و تدارکات خود را انتخاب و استخدام می کنند زیرا معتقدند از این طریق شناخت بهتر و بیشتری نسبت به او دارند.

 

بازار کار و فرصت شغلی

مدیر خرید و تدارکات در صنایع مختلف اعم از تولیدی، خدماتی، فنی و مهندسی و...در حوزه دولتی یا خصوصی می توانند استخدام شوند.

در مورد میزان استخدام مدیر خرید و تدارکات در کشور اطلاعات دقیقی در دسترس نمی باشد.

وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :

آمریکا - پیش بینی می شود میزان استخدام مدیر خرید و تدارکات بین سال های 2010 تا 2020 ، رشد کمی حدود7  درصد داشته باشد. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد می باشد.

 

میزان درآمد

آمار مشخصی از میزان حقوق و درآمد مدیر خرید و تدارکات در ایران در دسترس نیست. اما می توان به این نکته توجه داشت که در بخش دولتی میزان حقوق و مزایا بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین می شود که جزئیات آن را در فایل زیر می توانید دریافت کنید :

محاسبه حقوق و مزایا در قانون مدیریت خدمات کشوری

در بخش خصوصی نیز میزان حقوق و مزایای مدیر خرید و تدارکات بسیار متفاوت بوده و مقدار مشخصی را برای آن نمی توان اعلام کرد. زیرا هر شرکتی با توجه به توان مالی، شرایط، سیاست ها و رویه های خود میزان حقوق و مزایای کارکنان خود را تعیین می کند.

میزان درآمد مدیر خرید و تدارکات در برخی کشورهای جهان عبارتند از :

آمریکا - میزان متوسط درآمد سالانه مسئول خرید و تدارکات در سال 2010،  58.360 دلار (برای همه مشاغل33.840  دلار) و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 58.200 دلار بوده است. همچنین درآمد سالانه مدیر خرید در سال 2013، 97.200 دلار اعلام شده است.

انگلستان - متوسط درآمد سالیانه برای مدیر خرید و تدارکات تازه کار 41.000  دلار و برای مدیر خرید و تدارکات با تجربه حدود 64.000 دلار می باشد. در شرکت های بزرگ این درآمد به91.000 دلار هم می رسد.
 

شخصیت های مناسب این شغل